Game Changers: de verkeerde nadruk

Wow! Het eerste wat je denkt als je Game Changers the movie kijkt op Netflix. Een begin met veel spanning en meteen volop actie. Toch maar even kijken wat de achterliggende gedachte achter dit programma is…

Achterliggende gedachte van de film

In deze documentaire nemen zij verschillende artsen als bron om een verhaal te vertellen over plantaardig eten ten opzichte van vleeseters. Hier geven zij bijvoorbeeld aan dat Liebig’s (chemicus) idee in de 19e eeuw helemaal geaccepteerd was en nog steeds terugkomt. De visie van Liebig is dat je van vlees eten meer energie krijgt, maar werd dit in het begin van de 20e eeuw gecorrigeerd. De koolhydraten spelen namelijk een rol bij het krijgen van energie en dat slaat zich op in de vorm van glycogeen in de spieren en lever.
Ze laten wat sporters zien die met een plantdieet veel prestaties hebben geleverd en vergelijken vleeseters continu op basis van Liebig’s zijn visie.
Vervolgens geven zij aan dat planteters net zulke prestaties kunnen leveren als vleeseters en dat proteïne in plantaardige voedingsmiddelen niet minderwaardig is.

Dit is een korte beschrijving van de opstapeling van een hoop overtuigingskracht vanuit artsen die een hoop beweren. Wat is nu de werkelijke reden dat planteters ook gewoon kunnen presteren?

De werkelijke reden: koolhydraten

In de film laten zij geregeld weten dat Liebig’s visie niet in orde is, want waarom winnen zoveel atleten met een plantdieet van vleeseters? Wat is de reden dat James Wilks ineens van 8 minuten battle ropes naar één uur battle ropes gaat in de film? De werkelijke reden hiervoor zijn de koolhydraten. Ze geven continu aan dat vleeseters hun energie van vlees willen halen, maar dat is incorrect. Als je inderdaad van 50% koolhydraten naar 30% koolhydraten gaat per dag vanwege vlees, dan kan het zijn dat je minder energie hebt voor duursporten. Je glycogeen (opgeslagen glucose wat grotendeels uit koolhydraten komt) zal minder gevuld zijn.
Bij hun eigen referenties geven zij een Expert Panel report [1], waarin ze concluderen dat koolhydraten nodig zijn voor maximale inspanningen. Een expert panel is een opstapeling van meningen van experts in het gebied. In principe niets mis met een mening geven als expert, maar het is kwalitatief veel minder waard als het gaat om wetenschappelijke inzichten. Kijk maar in deze piramide bij “opinions”:

Als het soort onderzoek onderaan staat, dan is dat kwalitatief minder waard. Je kunt het zien als een discussie/gesprek tussen experts, maar de bewijzen worden niet meteen weergegeven. Dan moet je in de eerste instantie iemand geloven op zijn/haar blauwe ogen of autoriteit. Als professional moet je verder kijken dan alleen die punten, namelijk: referenties.
Vervolgens hebben zij een volgend onderzoek aangehaald, waarin de makers van Game Changers dit zien als een voordeel van een plantdieet. Dat is een onderzoek [2], waarin ze aangeven dat veel niet-atleten (lees: wel sporters) de richtlijnen voor koolhydraten niet halen. Daar vind je alweer een onderzoek dat zich volledig richt op de koolhydraten en niet specifiek een plantdieet.
Laten wij een volgend onderzoek analyseren, namelijk onderzoek van Clark et al. [3]. Hierin geven zij aan dat veel sporters hun eiwitrichtlijnen wel halen, maar…. je raadt het al…. de koolhydraten niet! Dit is weer gericht op koolhydraten en geen plantdieet.

Het voordeel van een plantdieet is dat je sneller je koolhydraten binnen kunt krijgen, omdat koolhydraatrijke etenswaren plantaardig zijn. Als een planteter dan beter presteert dan een vleeseter, dan kan dat zijn door een hogere glycogeenvoorraad in de spieren en lever. Ze geven namelijk zelf aan met hun onderzoek dat de eiwitrichtlijnen makkelijk worden gehaald, maar de richtlijnen van koolhydraten niet [2, 3].

Wat dan met de discussie dat planten minder kwalitatieve eiwitten leveren?

Eiwit bij planten en dieren

Een eiwit is een lange parelketting met aminozuren. Elk aminozuur heeft zijn eigen werking en kun je zien als een bouwsteen. In het lichaam kennen wij 22 aminozuren, waarvan 13 zelf kunnen worden aangemaakt. Deze noemen wij niet-essentiële aminozuren. De overige negen aminozuren kunnen alleen uit eten en drinken worden gehaald en worden essentiële aminozuren genoemd. Nu je de basis kent is het interessant om te kijken wat er in de Game Changers film wordt vermeld over dit onderwerp.
In de film geven zij aan dat een product altijd alle aminozuren bevat, maar in verschillende hoeveelheden. Dat klopt, maar dat weerlegt nog niet het idee dat vleeseiwit meer de essentiële aminozuren bevat. Het is een feit dat vlees of dierlijke producten meer essentiële aminozuren bevatten. Echter, dat wil niet zeggen dat je niet je eiwitten kunt binnen krijgen met een plantdieet. In veel gevallen zie je atleten geforceerde maaltijden maken die alle aminozuren voldoende bevatten. Denk hierbij aan combinaties van kikkererwten, tarwe, bonen, enzovoorts. Het nadeel is dat het niet is weggelegd voor iedereen om te gaan puzzelen met aminozurenprofielen bij maaltijden. Het wordt wel makkelijker gemaakt door bijvoorbeeld eiwitpoeders van kikkererwten waarin alle essentiële aminozuren zitten.

De keuze is dus aan jou om een plantdieet te volgen met bijvoorbeeld kikkererwten-eiwitpoeder of leren puzzelen met aminozurenprofielen en etenswaren.
Verder bevatten plantaardige producten veel voedzame voedingsstoffen die invloed hebben op je lichaam, maar heeft vlees dat ook. Hierdoor is het volgende onderwerp ook om interessant om naar te kijken: ontstekingswaarden en eiwit.

Eiwitinname en ontstekingswaardes

Het ontwikkelen van ontstekingswaarden is normaal in het lichaam, omdat het een continue proces is wat in het lichaam gebeurt. Wanneer de ontstekingswaarden blijvend hoog zijn, dan kan dat een gezondheidsprobleem worden. Dit kan ziekten veroorzaken. Een blijvende verhoging van ontstekingswaarden zie je bijvoorbeeld bij mensen met (veel) overgewicht [7].
Zo heeft voeding ook een bepaalde invloed op de ontstekingswaarden in het lichaam. Zo kunnen anti-oxidanten een rol spelen bij het verminderen van vrije radicalen die schade aan weefsels kunnen maken. Antioxidanten is een verzamelnaam voor stoffen zoals de vitamines E en C, spoorelementen zoals seleen en bioactieve stoffen, zoals aanwezig in groente en fruit. Volgens het Voedingscentrum [6] is er geen speciaal gezondheidseffect van het innemen van deze anti-oxidanten. Dus de extra anti-oxidanten zullen niet de ontstekingswaarden tegengaan van de vrije radicalen. Een dieet baseren op ontstekingswaarden is complex, omdat het proces van ontstekingswaarden nog beter begrepen moet worden.

Toch geven zij in de film Game Changers aan dat de ontstekingswaarden omhoog gaan bij vleeseters. Echter, is dat niet zo. In onderzoek [4] geven ze aan dat het eten van vlees de ontstekingswaarden niet omhoog lieten gaan. Zelfs hebben zij in een kwalitatief onderzoek [5] laten zien dat veel onderzoeken naar vlees en morbiditeit onvoldoende kwalitatief is.

Nog één stukje fragment even onder de loep nemen:

Meer vet in het bloed: OH NEE!

Mocht je de film niet hebben gezien, dan hebben zij nog een fragment met een experiment en drie atleten. Alle drie kregen zij een burrito, waarvan één met kip, één met rund en eentje kreeg een veganistische burrito. Hierin zag je de atleten verbaasd kijken naar het bloed en plasma. Ze zagen bij de burrito’s met dierlijke producten meer vet in het bloed zitten (meer troebel). Dat is vanzelfsprekend, omdat avocado heel weinig verzadigd vet bevat en dierlijke producten meestal meer.
Ze koppelen in deze film ook meteen vetinname van dierlijke producten aan een slecht werkend endotheel. Dit endotheel speelt een rol bij het vernauwen en verbreden van de bloedbanen. Als je spieren meer bloed nodig hebben tijdens sporten, dan moeten de bloedbanen verbreed worden. In een review onderzoek [8] geven ze aan dat vetinname (verzadigd vet) postprandiaal (na je maaltijd) een negatief effect heeft op het endotheel. Alleen, dat dit alleen met verzadigd vet vooral een rol speelt en dat het onderzoek bij onverzadigd/meervoudig onverzadigde vet kwalitatief onvoldoende is onderzocht. Nu komt het leukste gedeelte: niemand adviseert om vlak voor je wedstrijd een volvette schouderkarbonade te nemen. Een postprandiale reactie na een maaltijd is dan niet relevant als je kijkt naar de gehele dag.
Je hoorde overigens een atleet zeggen dat hij na een wedstrijd naar een favoriete “kip” fastfoodketen gaat. Dit betekent dat hij geen atletische acties hoefde uit te voeren, waarbij het endotheel ook van belang is.

Eind standpunt: Game Changers

Het is een film die overtuigend kan overkomen door alle artsen die zijn gebruikt voor deze film. Dat maakt het bijna geloofwaardig, totdat je de referenties nader bestudeert. Een uitbarsting van spanning, recensies van sporters en artsen die hun mening laten gelden. Een film die plantdiëten op een verkeerde manier promoot, maar vooral de nadruk had moeten leggen op de koolhydraten en prestaties bij planteters. Dan hadden planteters een voordeel, want ze krijgen structureel meer koolhydraten binnen.
Echter, de plantaardige etenswaren bevatten veel voedzame voedingsstoffen. Daarom adviseren wij bij Body2Coach altijd een combinatie te maken. Het beste van beide werelden, omdat vlees ook voedzame voedingsstoffen bevat! Wees er alleen van bewust dat vlees niet in grote mate gegeten hoeft te worden, zoals nu wel gebeurt. Een lap van 500 gram per dag is onnodig en kan het dier- en omgevingsvriendelijker zijn door 400 gram van die lap te vervangen voor andere dierlijke/plantaardige eiwitrijke bronnen.

Conclusie

Niemand beweert dat Liebig’s visie correct was in de 19e eeuw, want koolhydraten spelen een belangrijke rol bij duursporten. In de Game Changers film leggen zij de nadruk op een plantdieet, terwijl het in werkelijkheid de nadruk op koolhydraten moet leggen. Dit geven hun referenties ook weer. Hieronder de conclusie wat puntsgewijs:

1. De film legt de nadruk op koolhydraten en niet planten
2. Plantdiëten bevatten meer koolhydraten, waardoor energievoorraden in het lichaam toenemen
3. Eiwit uit vlees heeft meer essentiële aminozuren, maar dit wil niet zeggen dat je verplicht vlees moet eten
4. De ontstekingswaarden stijgen NIET door vlees, maar zijn de onderzoeken vaak ook kwalitatief onvoldoende
5. Meer verzadigd vet in het bloed vermindert endotheelfunctie na een maaltijd, maar niemand adviseert om een volvette schouderkarbonade te eten voor een sportprestatie
6. Een plantdieet kan toepasbaar zijn, maar dat ligt aan de situatie van de sporter en de sporter zelf
   • Wat zijn de capaciteiten van de sporter?
   • Wil de sporter veel bezig gaan met voeding?
   • Is het toepasbaar voor de recreatieve sporters?

Referenties

1. Kanter, M. (2018) High-Quality Carbohydrates and Physical Performance: Expert Panel Report. Nutrition Today
2. Masson, G. & Lamarche, B. (2016) Many non-elite multisport endurance athletes do not meet sports nutrition recommendations for carbohydrates. Applied Physiology, nutrition and metabolism.
3. Clark, M., Reed, D.B., Crouse, S.F. & Armstrong, R.B. (2003) Pre- and post-season dietary intake, body composition, and performance indices of NCAA division I female soccer players. International Journal of Sports nutrition and Excercise Metabolism
4. Hodgson, J.M., Ward, N.C., Burke, V., Beilin, L.J. & Puddey, I.B. (2007) Increased Lean Red Meat Intake Does Not Elevate Markers of Oxidative Stress and Inflammation in Humans The Journal of Nutrition, Volume 137, Issue 2, February 2007, Pages 363–367
5. Händel, M.N., Cardoso, I., Rasmussen, K.M., Rohde, J.F., Jacobsen, R., Nielsen, S.M., Christensen, R. & Heitmann, B.L. (2019) Processed meat intake and chronic disease morbidity and mortality: An overview of systematic reviews and meta-analyses. Plos One
6. Voedingscentrum (n.b.) Anti-oxidanten artikel geraadpleegd op 3 november 2019 via :
   • https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/antioxidanten.aspx
7. Ferrante, A.W. (2007) Obesity‐induced inflammation: a metabolic dialogue in the language of inflammation. Journal of Internal Medicine
8. Vafeiadou, K., Weech, M., Sharma, V., Yagoob, P., Todd, S., Williams, C.M., Jackson, K.G. & Lovegrove, J.A (2011) A review of the evidence for the effects of total dietary fat, saturated, monounsaturated and n -6 polyunsaturated fatty acids on vascular function, endothelial progenitor cells and microparticles. British Journal of Nutrition