Wanneer heb je obesitas? Wat je moet weten!

Wat is obesitas en hoe herken je het?

Obesitas betekent dat er te veel vet in het lichaam is, wat slecht kan zijn voor de gezondheid. Twee manieren om te meten of iemand obesitas heeft, zijn de Body Mass Index (BMI) en de buikomvang.

• BMI is een cijfer dat je krijgt door je gewicht in kilo’s te delen door je lengte in meters in het kwadraat. Een BMI van 30 of meer betekent obesitas. Een BMI tussen 18,5 en 24,9 is gezond.
• Buikomvang is ook belangrijk. Een gezonde buikomvang is minder dan 94 cm voor mannen en minder dan 80 cm voor vrouwen.
• BMI is een getal dat wordt berekend door het gewicht in kilogram te delen door de lengte in meters in het kwadraat. Een BMI van 30 of hoger duidt op obesitas, terwijl een BMI tussen 18,5 en 24,9 als gezond wordt beschouwd.
• Buikomvang is ook een belangrijke indicator. Voor mannen wordt een gezonde buikomvang beschouwd als minder dan 94 cm en voor vrouwen minder dan 80 cm

Globale trends

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is het aantal gevallen van obesitas wereldwijd verdrievoudigd sinds 1975. In 2016 waren meer dan 1,9 miljard volwassenen, 18 jaar en ouder, overgewicht en 650 miljoen van hen waren zwaarlijvig.

Hoeveel procent heeft in Nederland obesitas?

In Nederland heeft één op de vijf volwassen te maken met obesitas, wat overeenkomt met 20% van de bevolking. Dit toont aan dat obesitas niet alleen een individueel probleem is, maar een volksgezondheidskwestie die onmiddellijke aandacht vereist.

Obesitas in Nederland

Net als in veel andere landen is obesitas in Nederland een groeiend probleem. De meest recente statistieken laten zien dat een aanzienlijk percentage van de volwassen bevolking in Nederland te maken heeft met overgewicht of obesitas. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de volksgezondheid, maar ook voor de economie, omdat de kosten voor gezondheidszorg stijgen en de productiviteit afneemt. Kinderen en adolescenten in Nederland worden in toenemende mate ook beïnvloed door deze trend, wat zorgwekkend is omdat obesitas op jonge leeftijd vaak doorstroomt naar volwassenheid. Het tegengaan van obesitas verlangt daarom zowel preventieve maatregelen als interventies die gericht zijn op het bevorderen van een gezonde levensstijl bij zowel volwassenen als jongeren. Voor meer informatie, zie de cijfers van het CBS.

Obesitas is een complexe aandoening met meerdere oorzaken, waaronder:

• Genetica speelt een rol bij de aanleg voor gewichtstoename, hoewel deze vaak wordt beïnvloed door omgevingsfactoren. Met genetica wordt bedoeld dat de kans op obesitas groter is als er familieleden zijn met obesitas. Of door opvoeding, wat meer valt onder de Engelse term: ‘Nurture’.
• Voeding met veel kilocalorieën en weinig voedingsstoffen draagt sterk bij aan het ontstaan van obesitas.
• Leefstijlkeuzes, zoals lichamelijke inactiviteit of werkstress accepteren

Deze bovenstaande risicofactoren zijn slechts een aantal veelvoorkomende risico’s. Welke is dan nog onderschat?

Een onderschat risicofactor

Eetgedrag, zoals eten door emoties en eetbuien, heeft veel invloed op het krijgen van obesitas. Je eetgewoonten kunnen ook door (externe) dingen van buitenaf worden beïnvloed. Veel mensen eten niet alleen omdat ze honger hebben, maar ook om emotionele redenen zoals stress, verdriet of verveling. Dit heet ‘uit emotionele prikkel eten’ en kan ervoor zorgen dat je meer kilocalorieën eet dan je nodig hebt, wat leidt tot aankomen.

Ook dingen van buitenaf, zoals reclame voor ongezond eten en de makkelijke toegang tot calorierijke snacks, kunnen je eetlust beïnvloeden. Zelfs als je geen honger hebt. Deze dingen zorgen ervoor dat mensen vaak ongezonde en makkelijk te krijgen voedingsmiddelen kiezen, wat het risico op obesitas vergroot. Het is belangrijk om bewust te zijn van deze eetgewoonten en hun invloed om gezondere keuzes te maken en obesitas tegen te gaan.

Obesitas verhoogt het risico op verschillende gezondheidsproblemen, waaronder:

• Diabetes type 2: Mensen met obesitas hebben een aanzienlijk hogere kans op het ontwikkelen van deze vorm van diabetes. Dat komt door een hogere laaggradige ontstekingswaarde in het lichaam, wat zorgt voor een verminderde werking van onze alvleesklier. De alvleesklier zorgt voor insuline dat normaal suiker uit ons bloed haalt.
• Hoge bloeddruk en hartziekten zijn ook sterk gekoppeld aan obesitas vanwege de extra belasting die overtollig gewicht op het hart en de bloedvaten plaatst.
• Slaapapneu: Obesitas kan leiden tot ademhalingsproblemen tijdens de slaap, waardoor mensen met obesitas vaak last hebben van slaapapneu.
• Artrose: Het extra gewicht kan slijtage veroorzaken aan de gewrichten, wat kan leiden tot artrose en pijn in de gewrichten.
• Kanker: Er is een verhoogd risico op verschillende vormen van kanker bij mensen met obesitas, zoals borst-, darm-, alvleesklier- en baarmoederkanker.

Naast deze gezondheidsrisico’s kan obesitas ook leiden tot psychologische en sociale problemen, zoals een laag zelfbeeld, depressie en discriminatie. Het is daarom belangrijk om obesitas serieus te nemen en op tijd actie te ondernemen om de gezondheidsrisico’s te verminderen.

De diagnose obesitas wordt meestal gesteld door te kijken naar BMI en buikomvang, maar hoeveel vet en spieren je hebt is ook belangrijk. Het is belangrijk te weten dat obesitas meer is dan alleen je gewicht; het gaat om de verhouding tussen vet en spieren.

Gezond BMI vs. morbide obesitas BMI

Een gezond BMI ligt tussen 18,5 en 24,9. Morbide obesitas, ook wel ernstige obesitas genoemd, wordt gedefinieerd als een BMI van 40 of meer, of 35 of meer in combinatie met ernstige gezondheidsproblemen zoals diabetes.

Buikomvang telt mee!

Naast BMI is ook buikomvang een belangrijke indicator van obesitas. Een taille-omtrek van meer dan 102 cm bij mannen en meer dan 88 cm bij vrouwen is gekoppeld aan een hoger risico op gezondheidsproblemen.

Er zijn verschillende manieren om obesitas te behandelen, variërend van wijzigingen in dieet en lichaamsbeweging tot medische ingrepen:

Dieetveranderingen en Intuïtief Eten

Bij dieetveranderingen gaat het om het aanpassen van eetgewoonten op een duurzame manier. Dit kan betekenen dat je meer groenten en fruit eet, de inname van suiker en verzadigde vetten vermindert, en let op de portiegrootte. Veel mensen kennen vaak alleen de korte, populaire diëten die snel gewichtsverlies beloven, maar niet vol te houden zijn. Het is belangrijk om te beseffen dat een blijvende verandering in je dieet geen tijdelijk streng patroon hoeft te zijn, maar een aanpassing die bij jouw leefstijl past. Deze benadering kan leiden tot een gezonder gewicht en welzijn op lange termijn. Toch lopen veel mensen die diëten tegen een probleem aan. Ze houden een dieetverandering niet vol. Wat is daar dan de reden voor en wat kun je doen?

Doordat je streng bent kan het leiden tot problemen in het volhouden van nieuwe eetgewoontes. Je wil juist de producten die je lekker lijken. Je eigen dieetregel is dat je dit moet beperken en het daarom niet doet. Elke keer die strijd aangaan kost veel energie. Daar heb je ook iets anders voor: intuïtief eten.

Intuïtief eten is een manier van eten waarbij je luistert naar je lichaam. Je eet als je honger hebt en stopt als je vol zit. Het gaat erom dat je je lichaam vertrouwt en niet zomaar een dieet volgt. Dit werkt voor veel mensen beter omdat het geen strikte regels heeft en je meer vrijheid geeft. In plaats van jezelf te beperken, leer je wat jouw lichaam echt nodig heeft. Hierdoor kun je gezondere keuzes maken, zoals het eten van veel groenten, fruit, volkoren en eiwitten, zonder druk of schuldgevoel.

Bewegen tot je een ons weegt

Regelmatig bewegen is belangrijk bij de behandeling van obesitas. Het helpt niet alleen om indirect gewicht te verliezen, maar maakt je ook gezonder. Door vaak te bewegen, verklein je de kans op ziektes zoals hartziekten, diabetes en hoge bloeddruk. Beweging is ook goed voor je geestelijke gezondheid en helpt stress en angst te verminderen.

Er zijn veel manieren om meer te bewegen in je dagelijks leven. Je kunt gaan wandelen, fietsen, zwemmen, dansen of zelfs klusjes in huis doen. Zoek activiteiten waar je plezier in hebt.

Een personal trainer is echt effectief!

Een personal trainer kan een grote rol spelen in het behalen van je doelen bij de behandeling van obesitas. Zij kunnen je helpen met het opstellen van een persoonlijk beweegplan en zorgen voor de juiste begeleiding en motivatie tijdens het sporten.

Daarnaast kunnen zij ook advies geven op gebied van voeding en levensstijl, waardoor je niet alleen fitter wordt, maar ook gezonder gaat leven. Het hebben van een personal trainer kan ervoor zorgen dat je gemotiveerd blijft en continu blijft werken aan je gezondheid.

Populaire afslankmedicijnen en chirurgie

In sommige gevallen kunnen medicijnen of chirurgische ingrepen, zoals een maagverkleining, nodig zijn wanneer andere methoden niet voldoende blijken te zijn. Deze moeten echter altijd in overleg met een arts worden besproken en alleen worden gebruikt als onderdeel van een algehele aanpak.

Medicijnen, zoals Ozempic of Saxenda, kunnen helpen bij het verminderen van eetlust en het verbeteren van de bloedsuikerspiegel. Chirurgie is daarentegen een extreme maatregel die alleen moet worden overwogen wanneer andere methoden geen resultaten opleveren. Het is belangrijk om te onthouden dat chirurgie geen wondermiddel is en dat er nog steeds gezonde leefgewoonten nodig zijn.

Hier zijn enkele behandelingen tegen stress en slaap om obesitas te bestrijden:

• Ontspanningsoefeningen: Probeer yoga of meditatie om stress te verminderen. Deze activiteiten helpen je te ontspannen en je hoofd leeg te maken.
• Regelmatige bedtijden: Zorg voor een vast slaapritme door elke dag op dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan. Dit helpt je lichaam om beter te rusten.
• Beperk schermtijd: Probeer ‘s avonds minder tijd voor schermen door te brengen. Het blauwe licht van schermen kan je slaap verstoren.
• Ademhalingstechnieken: Doe ademhalingsoefeningen om rustig te worden. Diepe ademhalingen kunnen helpen om stress te verminderen.

Freek, onze collega van Body2Coach, vertelt zijn inspirerende verhaal. Tussen zijn 8e en 14e jaar had hij last van obesitas. Elke dag was je onzeker over je eigen lichaam, maar toch ging je door. Het voelde voor Freek als een eeuwige strijd tegen een ongezond eetpatroon. Toen was er weinig hulp bij gezond eten, en als je een dieet niet kon volhouden, dacht men dat je geen wilskracht had. Het probleem was dat obesitas werd gezien als een aandoening, waarbij anderen dachten dat je lui was. Geen doorzettingsvermogen, werd dan gezegd. Niets is minder waar en dat heeft Freek ook laten zien aan de buitenwereld. Door zijn doorzettingsvermogen verloor Freek in 1,5 jaar wel 50 kg.

Nu wil hij anderen helpen om de ingewikkeldheid van obesitas te begrijpen en aan te pakken.

Hieronder vind je verschillende praktische tools om obesitas te behandelen:

• Voedingsapps: Deze houden calorie-inname en voedingswaarde bij, zodat je bewust bent van wat je eet. Let erop dat dit voor veel mensen niet werkt als je er volledig op vertrouwt!
• Fitness-trackers: Monitoren je activiteit en beweging, zodat je doelen kunt stellen en je voortgang kunt volgen. Een bewegingsdoel stellen kan werken. Denk aan de stappen per dag willen halen. Kies wat vaker voor een wandeling.
• Intuïtief eten: Dit is een benadering waarbij je leert luisteren naar je lichaamssignalen. Hierbij eet je als je honger hebt en stop je als je voldaan bent, zonder je te richten op strikte voedingsregels. Het doel is een gezonde relatie met eten op te bouwen. Een belangrijke methode om te benoemen, omdat het een werkwijze is waarbij je ontspannen leert kijken naar voedsel. De methode is niet voor iedereen geschikt, maar wel voor mensen die veel diëten hebben geprobeerd.
• Therapie: Helpt je om de onderliggende emoties en gedragspatronen rondom eten te begrijpen en aan te pakken. Verschillende soorten therapie, zoals cognitieve gedragstherapie, kunnen je ondersteunen bij het veranderen van je eetgedrag. Een psycholoog is ook een beroep dat vaak wordt vermeden. Dat is onnodig en onverstandig! Kies voor jezelf en pak die oude onderliggende emoties aan.
• Ondersteuningsgroepen: Bieden emotionele en praktische steun. In deze groepen ontmoet je mensen met soortgelijke ervaringen, waardoor je je minder alleen voelt en tips en aanmoediging krijgt om door te zetten. Deze tool is niet voor iedereen, maar het kan werken als je samenhorigheid naar een doel belangrijk vindt.

Het gebruik van deze tools kan helpen bij het ontwikkelen van een evenwichtig eetpatroon, regelmatige lichaamsbeweging en het aanpakken van emotionele triggers die leiden tot overeten. Het is echter belangrijk om altijd professioneel advies in te winnen voordat je besluit welke hulpmiddelen het beste zijn voor jouw individuele situatie. Obesitas is geen kwestie van wilskracht alleen; het vraagt om een all-round aanpak en begrip van je unieke uitdagingen en behoeften.

Obesitas is meer dan alleen een getal op de weegschaal. Wanneer heb je obesitas bijvoorbeeld? Het is daarom ook een ingewikkelde aandoening. Met een aanpak die voeding, beweging, gedrag en soms medische hulp combineert, kunnen mensen hun gezondheid flink verbeteren. Freeks verhaal laat zien dat met doorzettingsvermogen en de juiste hulp, afvallen en gezonder leven mogelijk zijn.

Voor persoonlijke hulp en advies over een gezond gewicht, neem gerust vrijblijvend contact op via het onderstaande formulier: