Je bent al jaren bezig met het aanpassen van je eetgewoontes, maar het blijft gewoon niet hangen. Elk dieet heb je gehad en vervolgens komt er een nieuwe hype en jij denkt: “Dat ziet er wel goed uit. Misschien moet ik dat eens proberen?”.
HO!
Ga niet meteen starten met een nieuw dieet, want dan pas je precies dezelfde methode toe als eerder. Ga als volgt aan de slag om je eetgewoontes anders aan te pakken:
1. Beantwoord de vraag: “Wat drijft jou om te veranderen?”
Dit blijft een vraag die moeilijk valt te beantwoorden. De reden dat deze vraag als eerste wordt gesteld is, omdat bijna iedereen met hetzelfde (makkelijke) antwoord komt:
“Ik wil afvallen, omdat ik er goed uit wil zien”
Een verandering in uiterlijk kan een motivatiefactor om te veranderen, maar vooral in een korte periode. Zo merk je dat mensen die gaan voor extrinsieke motivatiepunten, vooral minder gelukkig zijn of zich eerder depressief voelen (Ryan & Deci, 2017). Onder extrinsieke motivatiepunten vallen bijvoorbeeld: uiterlijk, geld en macht.
Daarnaast als je naar motivatietheorieën kijkt, dan valt verandering aan het uiterlijk als een soort beloning van je gezonde eetgewoontes. Deze beloningen vallen onder “externe regulatie“. Hierdoor word je extrinsiek gemotiveerd (dus vanaf buitenaf) om te veranderen. Deze extrinsieke motivatie zorgt voor een korte duur dat je gemotiveerd raakt, maar houdt geen stand. Zo komen wij ook bij de volgende vraag:
2. Als je kijkt naar je antwoord, dan een gesloten vraag: “houd het antwoord je levenslang gemotiveerd om de verandering vast te houden?”
Als je kijkt naar alle populaire diëten, dan weten wij het antwoord al: “nee, dat houd je niet vol”. Alle populaire diëten zitten vol restricties (dit mag niet, dat mag niet…) en daarom slecht voor onze eigen wil. Autonomie wordt omschreven (Ryan & Deci, 2017): “als je echt zelf iets wil:, maar je hoeft het niet perse leuk te vinden. Dat is iets anders dan zelfstandig zijn, omdat je zelfstandig kunt zijn zonder dat je iets zelf wil. Denk aan je leidinggevende die wil dat jij een rapport afmaakt over een onderwerp wat jij niets aan vindt. Dan vervolgens ga jij zelfstandig aan de slag om het rapport in orde te maken. Daar heb jij namelijk alle kennis en programma’s voor aanwezig, maar je wil het liever niet. Je hebt tenslotte andere belangrijkere zaken te doen, toch? Een lastig onderscheid, maar wel nodig om te maken.
Wat werkt dan wel als populaire diëten niet werken? Daar hebben wij de volgende vraag voor:
3. Waar zie jij jezelf over vijf jaar met deze verandering?
Een verder toekomstbeeld kan een doel maken voor een langere periode dan twee maanden. Welke verandering wil jij langer volhouden dan twee maanden? Is dat je fruitinname verhogen, zoals het eerder aangegeven voorbeeld? Of wil jij geen pieken en dalen meer in je eetgewoontes? Denk hierbij aan te weinig kilocalorieën door de weeks en in het weekend weer inhalen?
Wat is je plan voor de komende vijf jaar?
Tip: schrijf eens meerdere doelen op papier!
4. Als je dan kijkt naar antwoord van vraag 3: “wat kan het aangegeven dieet toevoegen aan een plan voor een levenslange verandering?”
Heel simpel: “niet veel”. Een beter gewicht is iets wat vanzelf komt als je je eetgewoontes serieus aanpakt. Als jij bijvoorbeeld zes keer snacken per week verandert naar twee keer snacken per week, dan werkt het al deels. Als jij bijvoorbeeld je dranken met kilocalorieën laat staan en vervangt voor koffie, water, thee en andere nul kilocalorieën dranken… dan werkt het ook deels.
Als je vervolgens drie keer per week 45 minuten gaat wandelen ten opzichte van eerder niets doen… dan werkt het ook deels…
Als je dan alles bij elkaar optelt, dan zul je dalingen zien in het lichaamsgewicht. Tenzij (!!) je alle afgenomen dagelijkse kilocalorieën compenseert bij de andere maaltijden.
Holy shit! Dat zijn serieuze vragen…
Inderdaad, dat zijn diepgaande vragen die gesteld worden. Dat heeft te maken met het feit dat mensen afslanken zien als een tijdelijk iets. Als je bijvoorbeeld van de 140 kilogram naar 90 kilogram gaat, dan blijf je je hele leven bezig met eten. Het lichtpuntje is dat het begin zwaar is, maar de zwaarte wel afneemt. De zwaarte neemt af, omdat een verandering langzaam een automatisme kan worden. Ook, omdat je blijft nadenken over je eigen eetgewoontes en dat niets je wordt opgelegd door een populaire dieet. Hoe langer je een verandering blijft vasthouden, hoe sterker de gewoonte wordt. Even een voorbeeld:
- Je intentie is om vaker per dag fruit te eten
- Je zet het in door fruit neer te leggen op een schaal, waardoor het in bereik is
- Je eet daardoor twee of drie stuks per dag
- Dit houd je maandenlang vol en tot heden gaat het goed
De fruitinname is dan een gewoonte geworden, maar houd dit jaren vol en je hebt een ijzersterke gezonde eetgewoonte. Het nadeel is dat het in de praktijk er vaak anders aan toe gaat. Als jij namelijk slecht slaapt, er gebeurt een ongeluk in de familie, relatie gaat kapot… dan kan het zijn dat maandenlang werk ineens verdwijnt. Hier moet je rekening houden met momenten waar het niet zo goed gaat. Als je daarop bent voorbereid, dan valt de klap ook niet zo (mentaal) zwaar.
Misschien wordt het maar eens tijd dat je je afslankdoel anders gaat bekijken? Dezelfde methode blijven toepassen, levert dezelfde resultaten op.
Referenties
- Ryan, R.M. & Deci, E.L. (2017) Self determination theory: basic psychological need in Motivation, development and wellness. New York; The Guilford Press